W sprawie pana Rafała sąd po długim procesie wydał wyrok, który nie obejmował jednak całości zgłoszonego żądania. Od razu po ogłoszeniu wyroku dla pana Rafała stało się jasne, że coś jest nie tak, ale co dalej z tym fantem, co zrobić w takiej sytuacji? Jak zwrócić uwagę sądu na taki brak?
Zasadą jest, że sąd wydając wyrok w sprawie powinien kompleksowo orzec o całości żądania, wyjątek dotyczyć może sytuacji, w których dopuszczalne jest wydanie wyroku częściowego.
Na szczecie dla naszego Klienta przepisy kodeksu cywilnego przewidują możliwość następczego uzupełnienia przez sąd wydanego wyroku, w razie gdyby dotknięty był on brakiem mieszczącym się w zamkniętym katalogu wynikającym z art. 351 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.).
Zgodnie z tym przepisem wniosek o uzupełnienie wyroku możliwy jest „jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu”.
Praktycznym przykładem dodatkowego orzeczenia, które sąd powinien zamieścić w wyroku z urzędu jest rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu. Sąd rozstrzyga bowiem o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, co wynika bezpośrednio z art. 108 § 1 k.p.c. Przepis art. 351 k.p.c. odnosi się do wyroków, jednak możliwość uzupełnienia dotyczy także postanowień wydawanych w postępowaniu nieprocesowym.
Co istotne, uzupełnienie wyroku następuje tylko na wniosek strony. Nie jest dopuszczalne uzupełnienie wyroku przez sąd z urzędu bez wniosku strony.
Wniosek o uzupełniania wyroku powinien odpowiadać ogólnym warunkom pisma procesowego, a dodatkowo zawierać żądanie uzupełnienia wyroku oraz określać zakres i przedmiot tego uzupełnienia. Wniosek o uzupełnienie wyroku składa się do sądu, który wydał ten wyrok.
Ważne jest także dochowanie przez stronę ustawowego terminu przewidzianego na wystąpienie z wnioskiem o uzupełnienie. Strona może tylko w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu – od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku.
Wniosek o uzupełnienie wyroku złożony po upływie przewidzianego terminu podlega odrzuceniu (post. SN z 28.10.2004 r., III AO 18/03, Legalis). Możliwe jest jednak przywrócenie terminu do zgłoszenia wniosku o uzupełnienie wyroku, następuje to na zasadach ogólnych określonych w kodeksie postępowania cywilnego w art. 167 i n. k.p.c.
Wniesienie wniosku o uzupełnienie wyroku inicjuje nowe postępowanie, w ramach którego poza przypadkiem dotyczącym samych kosztów procesu czy natychmiastowej wykonalności, obligatoryjne jest wyznaczenie rozprawy pod rygorem nieważności postępowania.
Orzeczenie uzupełniające wyrok co do zasady przybiera formę wyroku, wyjątkowo gdy uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub natychmiastowej wykonalności sąd wydaje postanowienie.
Pamiętać przy tym należy, że ewentualny wniosek o uzupełnienie wyroku nie przerywa biegu terminu do wniesienia środka zaskarżenia od orzeczenia, np. apelacji.
Decydując się na złożenie wniosku o uzupełnienie wyroku nie trzeba martwić się opłatą sądową, zgodnie bowiem z art. 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych od wniosku o uzupełnienie wyroku nie pobiera się opłaty.
