W ostatnim czasie zgłosiła się do naszej kancelarii Pani Jadwiga, która zleciła nam prowadzenie sprawy o zapłatę. Jak się okazało w trakcie sporządzania pozwu, dwóch z czterech świadków, którzy posiadali wiedzę w tej sprawie, mieszkali w Szczecinie, podczas gdy sądem właściwym dla prowadzenia tej sprawy był Sąd Rejonowy w Krakowie. Świadkowie obawiali się zatem kosztów związanych z podróżą do Krakowa, dlatego pojawiło się pytanie czy mogą oni złożyć zeznania w swoim miejscu zamieszkania.
Oczywiście, istnieje taka możliwość, która wynika z art. 235 § 1 kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.), zgodnie z którym: „postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany)”.
Skoro wiadomo już, że istnieje taka możliwość, należy wyjaśnić jakie kroki powinny zostać podjęte aby umożliwić przesłuchanie naszych świadków w Szczecinie. Stosowny wniosek można złożyć już w pozwie inicjującym postępowanie, w którym to wnosimy o dopuszczenie i przeprowadzenia dowodu z przesłuchania świadka. Jeśli się tak nie stanie i świadek otrzyma wezwanie do stawiennictwa w odległym sądzie, nic nie stoi na przeszkodzie złożeniu bezpośrednio przez wezwaną osobę wniosku o przesłuchanie jej w sądzie rejonowym właściwym dla jej miejsca zamieszkania.
Czy sąd zawsze uwzględnia wniosek o przesłuchanie świadka w sądzie właściwym dla jego miejsca zamieszkania?
Pamiętać należy, że sąd orzekający nie ma obowiązku uwzględnienia wniosku świadka i zlecenia jego przesłuchania przez inny sąd, wszystko zależy od okoliczności konkretnej sprawy i oceny sądu.
Z § 118 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych wynika, iż „jeżeli odległość od miejsca zamieszkania świadka jest mniejsza do siedziby sądu orzekającego niż do siedziby sądu, w którego okręgu świadek zamieszkuje, wówczas zlecenie przeprowadzenia dowodu temu sądowi jest co do zasady niedopuszczalne, chyba że uzasadniają to szczególne warunki komunikacyjne”.
Przyjmuje się także, że jeżeli odległość między miejscem zamieszkania świadka, a siedzibą sądu orzekającego nie przekracza 50 km, nie korzysta się z instytucji pomocy sądowej i nie należy zwracać się do innego sądu o przesłuchanie świadka. Jedynie w sytuacji gdy świadkowie równocześnie mają być obecni w czasie oględzin lub też nie mogą się stawić w siedzibie sądu orzekającego z powodu przeszkód trudnych do usunięcia możliwe jest odstąpienie od granicznej odległości 50 km.
Czy istnieją inne okoliczności uzasadniające przesłuchanie świadka w sądzie właściwym dla jego miejsca zamieszkania?
Tak, otóż w praktyce przesłanką skorzystania z pomocy sądu wezwanego oprócz znacznej odległości od siedziby sądu orzekającego w sprawie, mogą być kwestie zdrowotne, problemy z opieką nad dzieckiem, trudności komunikacyjne i inne przyczyny uniemożliwiające lub utrudniające stawiennictwo świadka w odległym od jego miejsca zamieszkania sądzie orzekającym w sprawie.
Należy pamiętać, iż wniosek o przesłuchanie świadka w trybie pomocy sądowej przed sądem właściwym dla jego miejsca zamieszkania nie podlega żadnej opłacie sądowej.
Powracając do tematu naszej klientki Pani Jadwigi – po złożeniu wniosku o przesłuchanie dwóch świadków w ramach tak zwanej pomocy sądowej, zostali oni wezwani na rozprawę i złożyli zeznania w Sądzie Rejonowym w Szczecinie, a protokół obejmujący ich zeznania został następnie przesłany do sądu właściwego dla prowadzenia sprawy.
